Of je nou een PhD doet, je thesis schrijft, of je zo goed als kwaad door het leven probeert te worstelen, iedereen heeft ermee te maken: begeleiders en mentors. In je eerste levensjaren noem je diegene vaak papa of mama, maar grote kans dat later in je leven andere mensen die rol gaan vervullen. In tegenstelling tot het kiezen van je ouders, heb je daarin wel een keuze. Inmiddels heb ik er zelf al een paar gehad, in verschillende fases van mijn leven en hoewel ik jullie geen formule kan geven van de ideale mentor, kan ik je wel heel goed vertellen aan welke eisen een begeleider vooral niet moet voldoen.
Steelt jouw ideeën
Deze variant komt niet heel vaak voor zegt men, maar eigenlijk is dat onzin, want ik heb dit wel degelijk zien gebeuren in mijn omgeving. Vaak gaat het redelijk subtiel en is het moeilijk te zien of diegene echt jouw ideeën heeft gejat of dat het een soort van gezamenlijk proces was, maar wanneer jouw begeleider echt daadwerkelijk jouw ideeën steelt, dan is het zaak om zo snel mogelijk weg te zijn. Een slechtere begeleider kun je niet treffen. Stel onderweg naar de uitgang wel zijn of haar baas op de hoogte van wat er gaande is.
Weet zelf ook niet wat hij/zij wil
Zelf weet je de helft van de tijd niet wat je aan het doen bent, dus dan is niks frustrerender dan een begeleider die praktisch iedere week van mening verandert. ‘Oh je thesis is echt waardeloos zonder dat je ook dit model van een zeepaardje toevoegt aan je methode.’ Vervolgens ben je dagen bezig vinden met het model en het implementeren en als je de resultaten dan verwerkt hebt in de volgende versie, krijg je het commentaar: ‘huh, waarom heb je dit model over zeepaardjes? Dat past toch helemaal niet in de bredere scope van het artikel?’
Dat soort mensen.
Is er nooit
Hoe belangrijker jouw begeleider is in zijn of haar werkveld, hoe groter de kans is dat diegene altijd weg is om praatjes te geven in exotische oorden of juist op sabbatical is om een boek te schrijven. Alhoewel dit vervelend is, valt er wel omheen te werken en wel als volgt: zorg dat je zo snel mogelijk zelfstandig wordt en keuzes durf te maken, ga opzoek naar iemand anders die jou kan begeleiden op momenten dat jouw begeleider er niet is, en plan afspraken met je begeleider ver vooruit. Tegenwoordig leven we in een tijdperk waarin de wereld kleiner is dan ooit en hoogleraren zijn vaak redelijk verslaafd aan hun werk, dus grote kans dat je ze wel te pakken kunt krijgen door middel van e-mail en Skype.
Is negatief
Om het vorige punt kon je heen werken, om dit punt niet, en helaas komt dit echt belachelijk vaak voor: begeleiders die echt geen goed woord over hebben voor het werk van hun studenten. Het beste is om dit soort begeleiders te vermijden (ik adviseer om dit ook toe te passen op alle andere delen van je leven: echt niemand heeft een extra zuurpruim in zijn of haar leven nodig), maar mocht je er echt niet onderuit komen, probeer dan zoveel mogelijk andere, positieve mensen om je heen te verzamelen. Onthoud dat negatieve mensen in het algemeen gewoon een minder leuk leven hebben en dat jij gewoon naar huis kunt gaan aan het einde van de dag, maar dat diegene voor de rest van zijn/haar leven aan zichzelf vast zit.
Het enige positieve van een negatieve begeleider is dat je voor jezelf op moet leren komen. Doe je dit niet, dan verzuip je in de negativiteit, want op één of andere manier lijkt het vaak alsof dit soort mensen gevoed wordt door onderdanigheid. Hou je je gedeisd, dan is de kans groot dat het alleen maar erger wordt. Geef duidelijk jouw grenzen aan en sta voor jouw eigen werk en ideeën. Vaardigheden waar je later in het leven ook nog profijt van hebt.
Is vriendelijk en lief
Deze klinkt misschien raar, helemaal in contrast met het vorige punt, maar je hebt niks aan iemand die alleen maar vriendelijk en lief is. Wil je verder komen in het leven en jezelf blijven verbeteren, dan heb je feedback nodig en kritiek. Alhoewel het heel fijn is om een begeleider te hebben die je verjaardag niet vergeet en dan zelfs taart meeneemt, je hebt meer aan iemand die misschien wat minder aardig is, maar je wel dwingt om risico’s te nemen, te stoppen met zeiken, een spiegel voorhoudt en je dwingt keuzes te maken. Alle clichés over je comfort zone zijn waar, en je hebt een begeleider nodig die jou daar zo nu en dan uitduwt. Als je nog nooit huilend uit een meeting met je begeleider bent gelopen omdat diegene jou met de neus op de feiten heeft gedrukt, dan is de kans groot dat jouw begeleider te lief is.
Gelukkig is er voor dit punt ook een makkelijk oplossing: zorg dat jij jezelf omringd met mensen die wel kritiek durven te leveren.